Άτιμη μαστοράντζα

Ήταν μια φράση που επαναλάμβανε συχνά ο παππούς μου. Τις πιο πολλές φορές δεν αναφερόταν σε συνεργεία αυτοκινήτων, αλλά σε μαραγκούς, υδραυλικούς και λοιπούς τεχνίτες οι οποίοι του ανέβαζαν την πίεση. Η αιτιολόγηση της διαπίστωσης ήταν απλή. Αυτό που τελικώς σου παρέχει ο μάστορας είναι κατά κανόνα ακριβότερο, χρειάστηκε περισσότερο χρόνο για να τελειώσει, και κάνει λιγότερο καλά τη δουλειά του απ' ό,τι εκείνος σε είχε προηγουμένως διαβεβαιώσει.
Πολλά επί πλέον στοιχεία μπορούν να προστεθούν σε αυτά τα τρία δεδομένα. Όπως ότι κατά τη διάρκεια της επισκευής παρουσιάζονται κι άλλες βλάβες, οι μισές από τις οποίες προκαλούνται λόγω απροσεξίας ή κακής χρήσης των εργαλείων του μάστορα. Και βέβαια έχει παρατηρηθεί ότι αυτές οι προϋπάρχουσες βλάβες τις οποίες δεν είχες πάρει είδηση προηγουμένως -άρα δεν σε ενοχλούσαν- είναι πιο σοβαρές από τη μικρή που αποφάσισες να επισκευάσεις. Πάντοτε δε εμπίπτουν στην αρμοδιότητα άλλου τεχνίτη ο οποίος πρέπει να εντοπιστεί, να ειδοποιηθεί, να εξετάσει, να κάνει προσφορά και δεν συμμαζεύεται.
Όλα τούτα είναι γνωστά σε κάθε άνθρωπο που έχει αυτοκίνητο και το πηγαίνει για σέρβις. Για όσους όμως έχουν χτίσει, παντρέψει ή ασχοληθεί με σοβαρές επισκευές και restoring, αποτελούν μελανές σελίδες της ζωής, τις οποίες οι ίδιοι παλεύουν να ξεχάσουν και οι οικείοι τους αποφεύγουν να θυμίζουν καθώς συνιστούν πρώτης τάξεως απειλή για την ήδη βεβαρημένη ψυχική υγεία των προσφιλών τους προσώπων.
Με τα συνεργεία αυτοκινήτων ο παππούς δεν είχε πολλά πάρε-δώσε. Φρόντιζε ν' αλλάζει τα αυτοκίνητα αρκετά νωρίς, πριν προλάβουν ν' αρχίσουν τις βλάβες. Παρ' όλα αυτά, και επειδή ορισμένες φορές οι βλάβες έρχονται χωρίς να έχει βάλει το χεράκι του ο μηχανικός, του τύχαιναν κι εκείνου καμιά φορά. Γνωρίστηκε λοιπόν με το σινάφι και, ορθολογιστής καθώς ήταν, απηύδησε εξαρχής. Ύστερα από μισό αιώνα οδήγησης, έναν μόνο μηχανικό είχε παραδεχθεί και θυμόταν πάντα με θαυμασμό.
Ήταν καλοκαίρι του '65 στην Ντομοντόσολα της βορείου Ιταλίας. Το μοτέρ του πράσινου Princess Skyway είχε κάψει φλάντζα. Για ανταλλακτικό ούτε λόγος. Ο τοπικός μάστορας κατασκεύασε -επί τόπου- μία χειροποίητη σε φλαντζόχαρτο, την τοποθέτησε και διαβεβαίωσε τον παππού ότι θα άντεχε μέχρι να γυρίσει το αυτοκίνητο στην Ελλάδα. Όταν, τριάντα χρόνια αργότερα, ο δήμος μάς το έκλεψε, η ίδια χειροποίητη φλάντζα ήταν στη θέση της, χωρίς ποτέ να δημιουργήσει το παραμικρό πρόβλημα.
Αντιθέτως με τον παππού, σ' εμένα τα συνεργεία ασκούσαν πολύ ισχυρή έλξη. Πίστευα ότι οι άνθρωποι εκεί επιτελούν σοβαρό έργο, είναι κοινωνοί της ιδέας της αυτοκίνησης. Γι' αυτό και σε πιο νεαρές ηλικίες έμπαινα με θρησκευτική σχεδόν ευλάβεια στα συνεργεία, ιδίως σε όσα ασχολούνταν με βελτιώσεις και αγώνες.
Από τότε πέρασε καιρός. Ώρες και ώρες πεταμένες στα σκουπίδια, περιμένοντας τη διάγνωση, το ανταλλακτικό, την αναγκαία για την επισκευή επιφοίτηση. Τόσα χρήματα, ν' αλλάζουν χέρια, τιμόνι και κάθισμα μες στα λάδια, η μαυρίλα που ποτίζει τα ρούχα. Ώρες και ώρες παραμύθια, όλοι οι μάστοροι των Alfa έλεγαν πως ήταν οι καλύτεροι στο αγωνιστικό τμήμα της Μότορ Ελλάς. Όλοι οι μηχανικοί των BMW της χώρας είχαν βάλει χέρι στις 2002 των Ραγκούζα και Μοσχού και στην 323 του Λεωνίδα.
Χρειάστηκαν χρόνια για να καταλάβω το λάθος μου. Να αντιληφθώ ότι παραδοσιακές κατηγορίες ψευτών, όπως οι ψαράδες και οι κυνηγοί, δεν πιάνουν χαρτωσιά εμπρός στους μαστόρους. Να καταλάβω ότι ο μάστορας δεν είναι συναγωνι¬στής, ο οποίος αναγκαστικά πληρώνεται ενώ κατά βάθος δεν θα ήθελε, αλλά απλώς ένας άνθρωπος που κάνει τη δουλίτσα του. Δεν είναι διόλου κακό, πολλοί άνθρωποι κάνουν τις δουλίτσες τους, κάποιοι όμως τις κάνουν ταπεινά και ειλικρινά. Λίγες κατηγορίες επαγγελματιών έχουν το ύφος ξέρω-τα-πάντα-και-ακόμη-πιο-πολλά που έχουν οι μηχανικοί αυτοκινήτων.
Έτσι λοιπόν πίσω από το παραμύθι, την κλάψα, τη δουλοπρέπεια και τα άλλα
τερτίπια που μετέρχεται η «συμπαθής τάξη» για να γεμίζει ταμείο, αναγνωρίζω πια το βλέμμα του γύπα. Έτοιμου να κατασπαράξει ό,τι βρει μπροστά του, έτοιμου να μετρήσει την αξιοπρέπεια σε χιλιάρικα, ευρώ τώρα πια.
Τα πράγματα είναι χειρότερα σήμερα, τώρα που ο Τζόνι Servis έγινε κάθετη μονάδα και ο μαστροχαλαστής της γωνίας αυτοαποκαλείται Xatziavatis Motorsport. Και στενοχωριέμαι στ' αλήθεια όταν βλέπω παιδάκια στο συνεργείο του μάστρο- Μήτσου του Γρήγορου να έχουν βρει στο πρόσωπο του τον θεό τους, τον Έναν που θα κάνει το δικό τους αυτοκίνητο γρηγορότερο απ' όλα. Δεν έχουν καταλάβει ότι όλο αυτό το νταραβέρι γίνεται επειδή έτσι νομίζουν πως θα βγάλουν καλύτερες , γκόμενες. Δεν ξέρουν πόσο ευτυχισμένα θα είναι εάν πάρουν τη μισή μόνο από την ενέργεια που σπαταλούν στα ρημάδια και τη δώσουν στα κορίτσια ή στους φίλους τους. Δεν μπορούν να ξέρουν, γιατί η εμπειρία είναι μια χτένα που μας χαρίζει η ζωή όταν έχουμε πια χάσει όλα μας τα μαλλιά. Η όπως έλεγε και στα γεράματα ο παππούς, κοιτάζοντας τα κορίτσια να τιτιβίζουν στη στάση του λεωφορείου μπρος στο σπίτι μας, «τώρα που έγινε η θάλασσα γιαούρτι δεν έχουμε κουτάλια».