Henry Ford
Κατοπινά χρόνια
Στάση ζωής, μισαλλοδοξία και αντισημιτισμόςΤον Δεκέμβριο του 1918 ο Χένρι Φορντ εγκαταλείπει την προεδρία της εταιρίας του στα χέρια του γιου του, Edsel Ford, διατηρώντας ωστόσο τον τελικό λόγο στις επιχειρηματικές αποφάσεις.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του Ά20, οι πωλήσεις του Model T είχαν σημειώσει δραστική πτώση, με τον ανταγωνισμό να έχει συνέλθει από το χτύπημα του Φορντ. Ο ίδιος αρνείται να εισάγει στο αυτοκίνητό του τις νέες τεχνολογίες που ήταν πλέον βασικός εξοπλισμός σε άλλα οχήματα του ανταγωνισμού και αποφασίζει να ρίξει στην αγορά νέο μοντέλο: τον Δεκέμβριο του 1927 το Model A πατάει δρόμο και μέσα σε τέσσερα χρόνια σημειώνει πωλήσεις 4 εκατομμυρίων κομματιών!
Πέρα βέβαια από τις πωλήσεις και τα κέρδη, ο Φορντ είχε μεγαλύτερο όραμα: την κατασκευή προσιτών αυτοκινήτων καμωμένων από πεπειραμένους εργάτες που θα κέρδιζαν αξιοπρεπή μισθό για τη δουλειά τους. Ήδη από το 1914 και τη γραμμή παραγωγής, αφήνει άφωνο τον κόσμο για άλλη μια φορά όταν εγκαινιάζει το ημερομίσθιο των «5 δολαρίων την ημέρα» (από τα 2,5 δολάρια που ήταν η συνήθης αμοιβή του βιομηχανικού εργάτη) ως τρόπο να κρατά τους υπαλλήλους του ικανοποιημένους. Ήξερε ότι η αποδοτικότητα απαιτούσε τους καλύτερους για τη θέση και έβαλε σκοπό να τους κρατήσει δίπλα του δίνοντάς τους γενναίο μεροκάματο καταμεσής μάλιστα της οικονομικής ύφεσης: ο ρυθμός παραγωγής διπλασιάστηκε, με τους καλύτερους μηχανικούς του Ντιτρόιτ να συσσωρεύονται στην εταιρία του. Το πείραμα είχε πετύχει…
Στις αμφιλεγόμενες επιχειρηματικές πρακτικές του περιλαμβάνονται οι «Κοινωνικές Υπηρεσίες» που εισήγαγε στη Ford: έδινε μεν τη δυνατότητα στους υπαλλήλους του να κατέχουν μετοχές της εταιρίας, με την προϋπόθεση βέβαια ότι ο βίος τους ήταν ενάρετος σύμφωνα με τα κοινωνικά ιδεώδη. Το «Κοινωνικό Τμήμα» απασχολούσε περισσότερους από 50 ντετέκτιβ, οι οποίοι «ξεψάχνιζαν» τη ζωή του υποψήφιου υπαλλήλου-μετόχου για να εξακριβώσουν την καταλληλότητά του. Και βέβαια ήταν και η σθεναρή του αντίθεση στα εργατικά σωματεία, βλέποντας στον συνδικαλισμό την πηγή όλων των επιχειρηματικών δεινών, τον οποίο προσπάθησε να περιστείλει προσλαμβάνοντας κόσμο του περιθωρίου που απειλούσε ανοιχτά τους πρωτεργάτες του εργατικού κινήματος.
Τελευταία χρόνια και κληρονομιάΟ ειρηνιστής Φορντ του ΑΆ Παγκοσμίου Πολέμου, που εργάστηκε έμπρακτα για το κήρυγμα του πασιφιστικού μηνύματος χρηματοδοτώντας ανθρωπιστικές αποστολές και ειρηνευτικές εκστρατείες, θα έδινε προοδευτικά τη θέση του στον μισαλλόδοξο Φορντ του ΒΆ Παγκοσμίου.
Ως επιχειρηματίας, συνέχιζε να έχει επιχειρηματικές σχέσεις με τη ναζιστική Γερμανία, κατασκευάζοντας ακόμα και πολεμικό υλικό. Η θυγατρική μάλιστα της Ford Motors στη Γερμανία, Ford-Werke, έφτασε στο σημείο να απασχολεί 200 γάλλους αιχμαλώτους πολέμου σε συνθήκες δουλείας.
Και ήταν το 1918 όταν αγόρασε την αμφιλεγόμενη φυλλάδα Dearborn Independent, η οποία επιδιδόταν σε κατάφωρη αντισημιτική προπαγάνδα, με τον Φορντ να προσυπογράφει τα πεπραγμένα της. Τα αντισημιτικά άρθρα του Φορντ θα εκδίδονταν μάλιστα στη Γερμανία σε 4 τόμους, στο διαβόητο «Ο Διεθνής Εβραίος», που συνέβαλε καθοριστικά στην αντισημιτική ρητορεία που θα κλιμακωνόταν στα ζοφερά γεγονότα του Ολοκαυτώματος.
Ο ίδιος μάλιστα ο Χίμλερ περιγράφει τον Φορντ ήδη από το 1924 ως «έναν από τους πιο πολύτιμους, σημαντικούς και πνευματώδεις μαχητές μας», την ίδια στιγμή που είναι ο μόνος αμερικανός που μνημονεύεται στο χιτλερικό «Ο Αγών Μου», με τον Αδόλφο να επαινεί τη στάση του. Σε συνέντευξή του το 1931 στην εφημερίδα Detroit News, ο Χίτλερ δηλώνει ότι βλέπει τον Φορντ ως πηγή έμπνευσης και εξηγεί διεξοδικά τους λόγους για τους οποίους έχει το πορτρέτο του αμερικανού βιομηχάνου στο γραφείο του.
Ως αποτέλεσμα της προπαγανδιστικής δράσης του Φορντ, ο γερμανός πρόξενος παρασημοφορεί τον Ιούλιο του 1938 τον βιομήχανο, στα 75α του γενέθλια, με τον Γερμανικό Αετό, την υψηλότερη τιμή που απένειμε η ναζιστική Γερμανία σε ξένο υπήκοο. Η δράση του κατά τα φονικά γεγονότα του ΒΆ Παγκοσμίου αποτελεί μελανή σελίδα στη βιογραφία του, με τις πράξεις του να λογίζονται τουλάχιστον αμφιλεγόμενες.
Μια σειρά από εγκεφαλικά επεισόδια στη δεκαετία του Ά30 θα άφηναν τον Φορντ εξαιρετικά καταβεβλημένο, με τις αποφάσεις στην εταιρία να παίρνονται πλέον από τα υψηλόβαθμα στελέχη. Όταν μάλιστα ο μοναχογιός του πέθανε πρόωρα τον Μάιο του 1943, ο Φορντ αναγκάστηκε να επιστρέψει στο τιμόνι της Ford Motor, με την πνευματική του κατάσταση να βρίσκεται ωστόσο σε παρακμή.
Οι αυξανόμενοι φόβοι για την τύχη της αυτοκινητοβιομηχανίας, που βρισκόταν σε σταθερή πτώση, έμελλε να επιβεβαιωθούν το 1945, με τη Ford Motor να βρίσκεται κυριολεκτικά ένα βήμα πριν από τη χρεοκοπία. Τότε ήταν που η χήρα του γιου του θα ξεκινούσε δικαστικό αγώνα εναντίον του, καταλήγοντας στην εγκαθίδρυση του εγγονού του Φορντ, Χένρι Φορντ ΒΆ, ως πρόεδρο του ομίλου.
Ο Φορντ πεθαίνει από εγκεφαλική αιμορραγία στις 7 Απριλίου 1947, σε ηλικία 83 ετών, στην οικία του. Ένας από τους κορυφαίους επιχειρηματίες της Αμερικής δεν ήταν πια στη ζωή: ο άνθρωπος που βοήθησε στην οικοδόμηση της οικονομίας των ΗΠΑ όσο λίγοι, στα εύθραυστα μάλιστα χρόνια της μεγάλης ύφεσης, άφησε κληρονομιά που δεν θα έσβηνε.
Πέρα από το έργο της ζωής του, τη Ford Motor Company, άφησε κληρονομιά το Ίδρυμα Φορντ (Ford Foundation), που παρέχει σταθερά κονδύλια και αθρόα χρηματοδότηση σε ερευνητικά προγράμματα, εκπαιδευτικές δράσεις και αναπτυξιακές πρωτοβουλίες…
Απάντηση με παράθεση