Ασφαλή, οικονομικά και χωρίς οδηγό
Το αυτοκίνητο του 2020 προβλέπεται λιγότερο επιδεικτικό και περισσότερο χρηστικό
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 05/06/2013 10:43
https://vstatic.doldigital.net/vimaw...96C602FAC3.jpg
Ηλεκτρικά όνειρα - Ο Ιλον Μοσκ ποζάρει με το προσωπικό του ηλεκτρικό Tesla Roadster. Η επιτυχία άργησε τέσσερα χρόνια, φαίνεται να έρχεται όμως το 2013 με το νέο, μικρότερο, Model S
Tο μακρινό 1985 οι προοπτικές του αυτοκινήτου έμοιαζαν εξασφαλισμένες. Μετά τις ενεργειακές κρίσεις της δεκαετίας του ’70 οι πωλήσεις ήταν ανοδικές, τα συστήματα ασφαλείας βελτιωμένα, το 86% των Αμερικανών ηλικίας 18 ετών διέθετε άδεια οδήγησης πιστοποιώντας την είσοδο στην αγορά μιας ολόκληρης νέας γενιάς πρόθυμων πελατών και ο Ρόμπερτ Ζεμέκις δεν έβρισκε κανένα καλύτερο όχημα από μια πολυτελή «φτιαγμένη» DeLorean για να στείλει τους ήρωές του σε μια «Επιστροφή στο μέλλον».
Από την εποχή που ο Μάικλ Τζ. Φοξ άφηνε πύρινα ίχνη στην άσφαλτο ως σήμερα, ωστόσο, επήλθαν χαλεποί καιροί. Η παγκόσμια υπερθέρμανση έφερε στο προσκήνιο τις υπερβολικές εκπομπές ρύπων και υποχρέωσε τις εταιρείες να ξοδέψουν δισεκατομμύρια δολάρια προκειμένου να επινοήσουν «καθαρές» τεχνολογίες καυσίμων. Η οικονομική κρίση του 2008 έκανε κολοσσούς όπως η Chrysler και η General Motors να επαιτούν τη σωτηρία τους από τα κρατικά ταμεία. Στην Ευρώπη το 2012 οι πωλήσεις έπεσαν στο χαμηλότερο σημείο τους από το 1995. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι η παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία προτίθεται να τα βάψει μαύρα: στην Κίνα του 2020 οι πωλήσεις προβλέπεται να ανέλθουν στα 31 εκατ. οχήματα τον χρόνο από 19 εκατ. σήμερα και η οικονομική άνθηση των αναδυόμενων αγορών αρκεί για να συντηρήσει υγιή ποσοστά κέρδους. Ομως ο εκδημοκρατισμός των νέων τεχνολογιών, ο αυξανόμενος ρυθμός της κλιματικής αλλαγής και η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων έναντι του πετρελαίου υποδεικνύουν ότι το τοπίο των επόμενων δεκαετιών θα είναι πολύ διαφορετικό – αυτόματα, ηλεκτρικά, οικολογικά, ακόμη και αναδιπλούμενα αυτοκίνητα θα διεκδικούν επιτακτικά μια θέση στην άσφαλτο.
Ρομποτικά και πτυσσόμενα
Το λευκό Lexus RX 450h με τον προσαρμοσμένο αισθητήρα λέιζερ στην οροφή αποτελεί πλέον γνώριμη εικόνα στον αυτοκινητόδρομο 101 της Silicon Valley στην Καλιφόρνια. Το αυτόματο όχημα, προϊόν ευρεσιτεχνίας του Google X, εργαστηρίου προωθημένων τεχνολογιών της ομώνυμης εταιρείας, ξεκίνησε το 2009. Τέσσερα χρόνια μετά, το πρωτότυπο οδηγεί μόνο του με άνεση σε σταθερή κυκλοφορία και ο επικεφαλής του προγράμματος, Κρις Αρμσον, δηλώνει στο «Bloomberg Businessweek» ότι η εμπορική του εκμετάλλευση απέχει κάτι λιγότερο από μια επταετία: «Ο γιος μου είναι 9 ετών και μπορεί να πάρει άδεια οδήγησης στα 16, άρα έχω κατά τι λιγότερο χρόνο».
Γεγονός είναι, πάντως, ότι το ολοκληρωμένο πρότζεκτ της Google βασίζεται σε τεχνολογίες που ήδη ενσωματώνονται σταδιακά στα συμβατικά αυτοκίνητα: από το 2014, τα μοντέλα της General Motors που προορίζονται για τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι εφοδιασμένα με ευρυζωνικές συνδέσεις 4G, οι οποίες δυνητικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για ανταλλαγή σημάτων μεταξύ τους. Ενα δίκτυο οχημάτων που επικοινωνούν και συντονίζουν την πορεία τους θα μείωνε τις ενεργειακές δαπάνες κατά 30% και θα ελάττωνε δραστικά τον ετήσιο αριθμό των 1,24 εκατ. θανάτων από αυτοκινητικά δυστυχήματα παγκοσμίως, σύμφωνα με υπολογισμούς του «Economist».
Για να είναι δίκαιος κανείς, ωστόσο, οφείλει να αποδώσει τα πρωτεία της συγκεκριμένης σύλληψης στους ανθρώπους του Media Lab του Πανεπιστημίου ΜΙΤ. Τo δικό τους CityCar όχι μόνο έχει ήδη, από το 2007, βραβευτεί από το περιοδικό «Time» ως μία από τις καλύτερες εφευρέσεις της χρονιάς εκείνης, αλλά λύνει και επιπλέον προβλήματα. Με μόλις το 60% των διαστάσεων ενός smart και βάρος 450 κιλά, το CityCar είναι σχεδιασμένο χωρίς κεντρικό άξονα, κάτι που του επιτρέπει, αφού ολοκληρώσει την αυτόματη μεταφορά του επιβάτη στον προορισμό του, να αναδιπλωθεί καταλαμβάνοντας μόνο το 1/5 του χώρου ενός κανονικού αυτοκινήτου. Για τον Κεντ Λάρσον, διευθυντή του ερευνητικού προγράμματος City Science, αυτό το κοινόχρηστο αμάξι τσέπης αποτελεί ιδεατό μοντέλο αστικής μεταφοράς: «Το “άγιο δισκοπότηρο” είναι η αυτόματη παραλαβή και παράδοση του επιβαίνοντος, αμφότερα καθοριζόμενα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές» δήλωνε στις 3 Μαΐου στους «Financial Times». Το κατά πόσο όλα αυτά είναι εφαρμόσιμα σήμερα θα ελέγξουν το φετινό καλοκαίρι οι κάτοικοι της Χώρας των Βάσκων στην Ισπανία, όπου το Hiriko («αυτοκίνητο πόλης», στα ισπανικά), εμπορική εκδοχή του CityCar, θα πραγματοποιήσει τις πρώτες δοκιμαστικές διαδρομές του.
Η ώρα της ηλεκτροκίνησης
Είναι λοιπόν οι μπαταρίες του CityCar ο ενεργειακός δρόμος του 21ου αιώνα; Σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και στις ΗΠΑ κυκλοφορούν σκέψεις για ρυθμίσεις υπέρ των οικονομικών και φιλικών περιβαλλοντικά ηλεκτροκίνητων. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες της Ανγκελα Μέρκελ, το 2020 1 εκατ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα διασχίζουν αγέρωχα τους δρόμους της Γερμανίας. Ωστόσο, αν το ηλεκτρικό αυτοκίνητο κατακτήσει μελλοντικά την αγορά, θα το χρωστάει λιγότερο στην ευρωπαία σιδηρά κυρία και περισσότερο στον αμερικανό δανδή Ιλον Μασκ. Για πολλούς ο Μασκ θα ήταν άνετα η προσωποποίηση του κατά Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ ευαγγέλιον στον «Iron Man» (άλλωστε ο σκηνοθέτης είναι στενός του φίλος και ο ίδιος έκανε μια καμέο εμφάνιση στο δεύτερο φιλμ). Οπως και ο πλεϊμπόι Τόνι Σταρκ του κόμικ από το οποίο κατάγεται η σειρά ταινιών, ο 41χρονος Ιλον Μασκ είναι δισεκατομμυριούχος, δεινός επενδυτής και πρωτοπόρος επιχειρηματίας. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, εγκατέλειψε το διδακτορικό του στο Στάνφορντ προκειμένου να ιδρύσει την εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου PayΡal το 1998. Αφού την παραχώρησε έναντι 1,5 δισ. δολαρίων το 2002, ίδρυσε το ίδιο έτος τη SpaceX, επιχείρηση διαστημικών μεταφορών, και δέκα χρόνια αργότερα, στις 25 Μαΐου 2012, την είδε να γίνεται ο πρώτος ιδιωτικός οργανισμός που πραγματοποίησε ανεφοδιασμό του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Οραματιστής ή απλώς καθηλωμένος στο παιδικό στάδιο «όταν μεγαλώσω, θα γίνω αστροναύτης», ο Μασκ δηλώνει ότι επιθυμία του είναι να ζήσει «σε μια αποικία στον Αρη».
Διόλου περίεργο που στο ενδιάμεσο ο «επιχειρηματίας με το άγγιγμα του Μίδα», κατά τους «Los Angeles Times», δεν δίστασε να επεκτείνει τις δραστηριότητές του σε μια βιομηχανία που δεν ευνοεί τους πρωτόπειρους – αυτή του αυτοκινήτου, και μάλιστα του ηλεκτρικού. Ιδρύοντας την Tesla Motors το 2003, φρόντισε να την προικίσει με ένα παλιό εργοστάσιο της General Motors στο Φρίμοντ της Καλιφόρνιας αγορασμένο αντί 42 εκατ. δολαρίων, ποσό πολύ χαμηλότερο από το σύνηθες κόστος κατασκευής ενός νέου.
Μπορεί το Tesla Roadster να μην ανταποκρίθηκε ακριβώς στις προσδοκίες (η παραγωγή του διακόπηκε το 2012 έχοντας μόλις 2.400 πωλήσεις σε μια τετραετία), το Model S, όμως, το νέο ηλεκτρικό αμάξι για τα μεσαία αμερικανικά βαλάντια, φαίνεται πως θα έχει καλύτερη τύχη: με αυτονομία 335-500 χιλιομέτρων, τιμή που ξεκινά από τα 40.500 ευρώ και εξαιρετικές μέχρι στιγμής κριτικές, αποτελεί σαφώς πιο προσιτή πρόταση. Η στρατηγική του Μασκ να συγκρατήσει την αλυσίδα παραγωγής στα 20.000 οχήματα για εφέτος, εστιάζοντας στην κερδοφορία, μοιάζει να αποδίδει, εφόσον η Tesla παρουσίασε για πρώτη φορά στη δεκαετή ιστορία της κέρδη στο πρώτο τρίμηνο του 2013 έχοντας πουλήσει στις ΗΠΑ 4.900 Model S, όσα η Mercedes S Class και η BMW 7 μαζί, με την αποτίμηση της εταιρείας να ξεπερνά τα 10 δισ. δολάρια κατά την ιταλική «La Repubblica».
Στροφή στην οικολογία
Στο μυαλό των ερευνητών στριφογυρίζουν φυσικά και πιο προχωρημένες λύσεις. Τι θα λέγατε για ένα όχημα που κινείται με υδρογόνο; Η ομάδα TUCer (Technical University of Crete Eco Racing) από τα εργαστήρια Εργαλειομηχανών και Ευφυών Συστημάτων και Ρομποτικής του Πολυτεχνείου Κρήτης, άρτι αφιχθείσα από τον Μαραθώνιο Οικονομίας της Shell στο Ρότερνταμ, όπου απέσπασε βραβείο για τέταρτη φορά μέσα σε έξι χρόνια, χρησιμοποιεί το αφθονότερο στη φύση στοιχείο του περιοδικού πίνακα προκειμένου να κινήσει το Eco Racer, ένα πρωτότυπο από ανθρακονήματα και αλουμίνιο με κατανάλωση 64 χλμ. ανά κιλοβατώρα – αντίστοιχη περίπου σε 400 χλμ. ανά λίτρο υγρού καυσίμου.
«Η πρωτοβουλία μας χρονολογείται από το 2007, είναι καθαρά εθελοντική και οι κατασκευαστικές δαπάνες της καλύπτονται από χορηγούς» μας λέει ο Σάββας Πιπερίδης, υπεύθυνος του Εργαστηρίου Ευφυών Συστημάτων και Ρομποτικής. «Προέρχεται από μια ιδέα του Πολυχρόνη Σπανουδάκη, υπεύθυνου του Εργαστηρίου Εργαλειομηχανών, και προχώρησε υπό την επίβλεψη του καθηγητή του Τμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Νίκου Τσουρβελούδη, ο οποίος είναι κοινός διευθυντής των δύο εργαστηρίων μας. Ως πλαίσιο για την ανάπτυξή της χρησιμοποιήσαμε από το 2008 τον διαγωνισμό Eco-marathon της Shell, έναν επιστημονικά και τεχνολογικά καταξιωμένο θεσμό που μετρά περισσότερες από δύο δεκαετίες προκειμένου να φτιάξουμε ένα πρωτότυπο μονοθέσιο. Ολα τα συστήματα, πλαίσιο, τροχοί, κάλυμμα, σύστημα μετάδοσης, θέση οδηγού, ηλεκτρικά, λογισμικό, έχουν κατασκευαστεί είτε πλήρως είτε μερικώς από εμάς, εφόσον στην Ελλάδα δεν υπάρχει τεχνογνωσία για παρόμοιες κατασκευές. Επιλέξαμε την ηλεκτροκίνηση με κινητήρα υδρογόνου αφενός γιατί πιστεύουμε ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι το μέλλον, αφετέρου επειδή μια τέτοια μονάδα παραγωγής ενέργειας είναι παντελώς αθόρυβη και ολοκληρωτικά οικολογική, το μοναδικό κατάλοιπο της διαδικασίας είναι αποσταγμένο νερό».
Τέταρτη εφέτος στη γενική κατάταξη μεταξύ 183 ακαδημαϊκών ιδρυμάτων από όλη την Ευρώπη και έχοντας κατασκευάσει από το μηδέν τρία αυτοκίνητα, η δεκαμελής ομάδα του TUCer μπορεί πλέον να σκέφτεται τις δυνητικές πρακτικές χρήσεις. «Το Eco Racer θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε αστικό κύκλο από τις δημόσιες υπηρεσίες, τη Δημοτική Αστυνομία, για παράδειγμα, ή το Πολυτεχνείο για τις εσωτερικές διαδρομές του. Αρκεί ένας μικρός σταθμός βάσης, όχι μεγαλύτερος από 30 τετραγωνικά, από όπου θα τροφοδοτούνται τα οχήματα με φιάλες υδρογόνου. Για 30 χιλιόμετρα, έναν μέσο ημερήσιο κύκλο πόλης, απαιτείται μια φιάλη 0,7 λίτρων» λέει ο Σάββας Πιπερίδης. Με την προϋπόθεση ότι θα βρεθούν επενδυτές, το μικρό και ευέλικτο Eco Racer θα μπορούσε να είναι η ελληνική εκδοχή ενός CityCar – το αυτοκίνητο του 2020.
*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 2 Ιουνίου 2013
