Μηχανισμος Αντικυθηρων - Δυο λογια για ενα τεχνολογικο θαυμα της εποχης του

[Kostas_1]

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων ήταν η περιπλοκότερη συσκευή του κόσμου τουλάχιστον για 1.000 χρόνια μετά την κατασκευή του, δείχνει το νέο μοντέλο που παρουσίασε ελληνοβρετανική ερευνητική ομάδα. Ο μηχανισμός φαίνεται ότι παρακολουθούσε τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων και προέβλεπε εκλείψεις.

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, η αρχαιότερη συσκευή με γρανάζια, «ήταν όσο σημαντικός για την τεχνολογία όσο είναι Ακρόπολη για την αρχιτεκτονική» σχολίασε ο αστρονόμος Ιωάννης Σειραδάκης, μέλος της ομάδας που παρουσιάσε το νέο μοντέλο για τη λειτουργία της συσκευής στο περιοδικό Nature.

Σύμφωνα με το αναθεωρημένο μοντέλο, η συσκευή βρισκόταν αρχικά τοποθετημένη σε ένα ξύλινο πλαίσιο με δύο πόρτες όπου αναγραφόταν οι οδηγίες χρήσης. Στο μπροστινό μέρος υπήρχε ένα καντράν που απεικόνιζε τον ελληνικό ζωδιακό κύκλο και το αιγυπτιακό ημερολόγιο σε ομόκεντρους κύκλους. Στο πίσω μέρος, δύο ακόμα καντράν έδειχναν τους κύκλους και τις εκλείψεις της Σελήνης.

Γρανάζια και επιγραφές

Οι αστρονομικοί κανόνες που προσομοίωνε η μηχανή ήταν ακριβέστατοι, σχολιάζει στο Reuters ο Μάικ Έντμουντς του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ. Για παράδειγμα, ο σχεδιαστής του μηχανισμού γνώριζε ότι η ταχύτητα της Σελήνης καθώς κινείται στον ουρανό αυξομειώνεται, καθώς η τροχιά του φεγγαριού γύρω από τη Γη είναι ελλειπτική και όχι εντελώς κυκλική, όπως ανακάλυψε ο Ίππαρχος τον 2ο αιώνα π.Χ.

Οι ερευνητές μελέτησαν τα απομεινάρια του μηχανισμού με τομογραφία ακτίνων Χ. Στις εικόνες υψηλής ανάλυσης που μελετήθηκαν διακρίνονται διπλάσιες επιγραφές από όσες ήταν γνωστές μέχρι σήμερα. Οι ανάγλυφες ενδείξεις, σε συνδυασμό με την ανάλυση των γραναζιών, υποδεικνύει ότι η συσκευή μπορούσε να παρακολουθεί τις κινήσεις τουλάχιστον δύο πλανητών -του Ερμή και της Αφροδίτης- και πιθανώς τριών πλανητών ακόμα.

Η εικονική ανακατασκευή δείχνει ότι ο μηχανισμός περιείχε 37 γρανάζια, από τα οποία τα 30 έχουν αναγνωριστεί άμεσα και τα επτά είναι υποθετικά. Μέχρι σήμερα, η επικρατούσα εκτίμηση ήταν μόνο 31 γρανάζια.

Ιστορικο

Βασισμένοι στις επιγραφές, οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων κατασκευάστηκε το 150-100 π.Χ. και παρέμεινε η τελειότερη μηχανή του κόσμου μέχρι την εμφάνιση των μεσαιωνικών μηχανικών ρολογιών που χρησιμοποιούνταν στους καθεδρικούς ναούς.

Ο χάλκινος μηχανισμός ανασύρθηκε το 1901 από ένα ναυάγιο έξω από τα Αντικύθηρα σε βάθος 42 μέτρων. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 81 κομμάτια του. Το πλοίο, που βυθίστηκε γύρω στο 60 π.Χ. ήταν ρωμαϊκό, μετέφερε όμως ελληνικό φορτίο.

Πιστεύεται ότι είχε αποπλεύσει απο τη Ρόδο, όπου έζησε ο Ίππαρχος, δημιουργώντας στους ερευνητές την υποψία ότι ο μεγάλος αστρονόμος και μαθηματικός είχε κάποιο ρόλο στο σχεδιασμό του μηχανισμού.

Ομαδα εργασιας
Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι «το πολυπλοκότερο υπολογιστικό αστρονομικό εργαλείο της αρχαιότητας (1ος αιώνας πΧ)» δηλώνει η διεθνής εξειδικευμένη ομάδα που τον μελετά με τη χρήση των πλέον προηγμένων τεχνολογιών.

Η ομάδα δηλώνει ενθουσιασμένη από την «άκρως ενδιαφέρουσα περίοδο στα χρονικά της επιστημονικής έρευνας» που βιώνει, με την προοδευτική αποκάλυψη των μυστικών κατασκευής και λειτουργίας του μηχανισμού.

Για το ιστορικό του μηχανισμού και τα θεαματικά αποτελέσματα της μελέτης του μίλησε η ερευνητική ομάδα σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας.

Η ομάδα συγκροτήθηκε πρόσφατα, τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και την χρηματοδότηση του Ιδρύματος Leverhulme UK. Αποτελείται από τον αστρονόμο Μάικ Έντμουντς και τον μαθηματικό Τόνι Φρεθ, τον αστρονόμο Ιωάννη Σειραδάκη, τον αστρονόμο Ξενοφώντα Μουσά, τον φυσικό εξειδικευμένο στην ανάλυση ιστορικών αντικειμένων Ιωάννη Μπιτσάκη, τη χημικό Ελένη Μάγκου, την αρχαιολόγο μουσειολόγο Μαίρη Ζαφειροπούλου και τον φιλόλογο παλαιογράφο Αγαμέμνονα Τσελίκα.

Περιγραφη

Ο Μηχανισμός ανασύρθηκε το 1900 από το βάθος της θάλασσας των Αντικυθήρων. Ήταν ένας σύνθετος τρισδιάστατος μηχανισμός υπολογιστή των φαινομένων του ουρανού. Έμοιαζε με παλιό ρολόι (διαστάσεων 32Χ20Χ10) με πολλούς οδοντωτούς τροχούς γύρω από διάφορους άξονες.

Έφερε τρεις κυκλικές κλίμακες, μία εμπρός και δύο στο πίσω μέρος, με διαβαθμίσεις και ενδείξεις. Λειτουργούσε με χερούλι (ή κάποιο βάρος), το οποίο περιέστρεφε έναν ατέρμονα κοχλία. Αυτός έδινε κίνηση σε έναν ή δύο μεγάλους τροχούς του Μηχανισμού περιστρέφοντας έτσι έναν άξονα, όπου ήταν προσαρμοσμένοι πολλοί άλλοι οδοντωτοί τροχοί διαφόρων διαμετρημάτων και με διαφορετικό αριθμό οδόντων.

Οι τροχοί αυτοί περιέστρεφαν άλλους τροχούς γύρω από άλλους άξονες, για να επιτελούν άλλες λειτουργίες και να υποδεικνύουν τις θέσεις διαφόρων ουρανίων σωμάτων στα τρία καντράν: Ηλίου, Σελήνης, Πλανητών. Δείχνει τις φάσεις της Σελήνης, αλλά και στην περιοδικότητα εμφανίσεως τους με έγγραφες ενδείξεις, όπως «76 έτη 19 έτη», οι οποίες υποδηλώνουν τη μεγάλη ακρίβεια του μηχανισμού.

Αναλυση

Όπως ήταν φυσικό ο Μηχανισμός από την αρχή κίνησε το ενδιαφέρον των ερευνητών, οι οποίοι λειτούργησαν βάσει παλαιότερων μελετών.

Οι ομιλητές υπογράμμισαν την ενεργή στήριξη από το 2005 δύο εταιρειών παγκοσμίου κύρους: της Hewlett Packard και της X-Tek Systems UK με εξειδικευμένους καθηγητές. Με τη χρήση του πρωτοπόρου τομογράφου της X-Tek βάρους 8 τόνων αποκαλύφθηκαν για πρώτη φορά, από πτυχές του εσωτερικού του μηχανισμού, επιγραφές πάχους ενός δέκατου του χιλιοστού με σημαντικά δεδομένα για την εσωτερική δομή με τα περίπλοκα γρανάζια και τους άξονες.

«Οι αποκαλύψεις των επιγραφών» σημείωσε ο κ. Μπιτσάκης «φωτίζουν την έρευνα και συμπληρώνουν το τρισδιάστατο πάζλ». Ενδεικτικά είπε: «Οι λέξεις 'χρυσό σφαιρίδιο', όπως και πολλές άλλες που διαβάστηκαν, αποτελούν οδηγίες για το τι δείχνει το συγκεκριμένο σημείο. Βήμα-βήμα θα γίνει η αποκάλυψη, αποκαλύπτεται ο μηχανισμός» συμπλήρωσε.

Από την πλευρά του ο κ. Μουσάς, και με αφορμή τις επιγραφές που έχουν αναγνωστεί, δηλώνει με βεβαιότητα ότι πρόκειται για εγχειρίδιο χρήσης αστρονομικού υπολογιστή παρόμοιου με το «πλανητάριο» και τη «Χρυσή Σφαίρα» του Αρχιμήδη, όπως αναφέρει ο Πλάτωνας, και κανενός άλλου στα 1300 μεταγενέστερα χρόνια.

Προσπαθεια αντιγραφων:



και οπως ανακαλυφθηκε: